CAFİYE OLAYI VE TÜRKÜSÜ

Yöre

Köşektaş, Hacıbektaş

Türkünün Sözlerini ve Hikayesini Gönderen: Zeynep Ceren Seçkal

Kaynak

Latife Tandoğan, Nevşehir, Hacıbektaş, Köşektaş Köyü, D:1923, Ö: 2008

Mustafa Ceyhan, Nevşehir, Hacıbektaş, Köşektaş Köyü, D:1931

Kitap

Öyküleriyle Kırşehir Türküleri, Destanları, Ağıtları

Baki Yaşa Altınok

Oba Yayıncılık, Mayıs 2003, Ankara,

Türkünün Kayıtlı Bulunduğu Sayfalar

323 ila 328

Köyümüze ait olan ve 33 dörtlükten oluşan bu türküyü, hikayesiyle birlikte, sitemize armağan eden sayın Seçkal'a teşekkür ederiz!

kosektas.net 

TÜRKÜNÜN HİKAYESİ

1934 yılında, o yıllarda Avanos'a bağlı Köşektaş köyünde, Cafiye yeni yetme genç ve güzel bir kızdır. Aynı köyden, Rafet adında bir genç, Cafiye'ye gönül verir. Amca oğulları Niyaz, Mustafa ve Hüsnü'yü yanına alan Rafet, köyün diğer genç kızlarıyla bulgur çeken Cafiye'yi, kızların arasından alıp, Sarılar istikametine doğru kaçırır. Olayı duyan Cafiye'nin dayısı Bekir, yeğenini kurtarmak için silâhını alır, gençlerin peşine düşer. Bunu gören gençler, "Gelme, niyetimiz kötü değil! Cafiye'yi Rafet kendine eş edinmek için kaçırdı!" derler. Ancak Cafiye'nin dayısı Bekir bu sözlere aldırmaz. Bekir'in kendilerine yaklaşmakta olduğunu gören gençlerden Rafet, elindeki silâhı telaşla ateşler ve kızın dayısı Bekir'i vurur. Bekir orada (Kıyın Ardı) can verir. Bu olaydan sonra ilk olarak Barak, oradan da Altıpınar köyüne uğradıktan sonra Sarılar köyüne sığınırlar.

Olaydan haberdar olan Avanos karakolu, Sarılar köyünü basar. Gençleri teslim etmek istemeyen köy halkı, jandarmaya biraz dirense de sonunda vazgeçmek zorunda kalır. Jandarmalar gençleri alıp, Avanos'a götürür. Rafet ve arkadaşları hapse atılır. Cafiye'yi ise babasına teslim ederler. Sonraki yıllarda babası Cafiye'yi Kozaklı'ya bağlı Abdi köyünden Mehmet adında biriyle evlendirir. Bu evlilikten 6 çocuğu olan Cafiye, 1987 yılında vefat eder. Dayısı Bekir'in ölümü, Rafet'in hapse girmesi ve Cafiye'nin de başka biriyle evlenmesi yöre halkını üzüntüye boğar. Rafet'in amcasının kızı, yaşanan bu üzücü olaydan sonra aşağıdaki ezgili türküyü söyler:

TÜRKÜNÜN SÖZLERİ

Zalim Altıpınar misafir almaz
Sarılar köyünde hiç durmak olmaz
Yürü Cafiyem Avanos'a varalım
Hükümet beyleri hiç aman vermez

Mezarın yanında da eyledik harbi
Bir elim tabancada birinde mermi
Ne olur Cafiyem ağlayıp durma
Alnıyın yazısı da gördüğün görgü

Mezardan indik de yokuş aşağı
Tabancama süremedim fişeği
Ölürüm de vermez idim Cafiyem
Korkak çıktı Sarılar'ın uşağı

Evimizin önü arpa ekili
Kimler olsun Rafet'imin vekili
Kurbanlar olayım güzel Cafiyem
Topuz eylemişsin çalma kekili

Kalenin başında da ettik seyranı
Karalı geçirdik bu yıl bayramı
Bir mektup yollayın kadanız alam
Ben olayım Cafiyemin kurbanı

Rafetim de Avanos'un yolunda
Demir kelepçeler bağlı kolunda
Üç gider de bir arkama bakarım
Daha gönlüm bu davalı gelinde

Koluma vurdular altı okka demir
Hükümet beyleri veriyor emir
Sana diyom sana nazlı Cafiyem
Yiğidin alnına yazılan gelir

Çift kelepçe bağlamışlar koluna
Hele bakın şu Rafet'in halına
Sende mi ağladın kadersiz anam
Ele gelin giden benim yarime

Taramış zülfünü yıkmış kaşını
Kim onarsın şu Rafet'in işini
Mahkemede cebri götürdü deme
N'olur Cafiyem yakma başımı

Yenice bağları erken bozulmuş
Jandarmalar karakola dizilmiş
Kurbanlar olayım gelin Cafiyem
Bizim evrak Ankara'ya yazılmış

Çağlayıp akıyor şu Kızılırmak
Gayri bu ellerde hiç olmaz durmak
Kurbanlar olayım gelin Cafiyem
Babayın muradı da elimden almak

Ben vurmadım senin Bekir dayını
Elimden aldırdım nazlı yarimi
Sana diyom sana nazlı Cafiyem
Mapus damlarında sorma halimi

Acer bağımızda naneler biter
Durnası kazı da yalınız öter
Kurbanlar olayım gelin Cafiyem
Onbeş sene mapus ne zaman biter

Köşektaş altında çifte pınarlar
İçerler suyunda bizi anarlar
Kimler sorar şu Rafet'in halini
Mapusa gireni öldü sanarlar

Emmim oğlu ne belalı başımız
Mapus damlarına kondu kuşumuz
Cafiyem ifadeyi verdi de gitti
Gayri bir Allah'a kaldı işimiz

Görünüyor Avanos'un yolları
Dillendirdik konu komşu elleri
Rafet on beş sene mapus yiyince
Neye varır Cafiyemin nalları

Avanos'tan Kırşehir'e kalkarım
Evrak bozuh gelir ise çıkarım
Niye ah çekersin koca pederim
Birgün olur kör ocağını yakarım

Evlerinin önü büyük harımca
Avanos'ta mahkemeye varınca
Oturduğum yerden kalkamaz oldum
On beş seneyi de bende duyunca

Üç arkadaşım vardı biri Mustafa
Verin Cafiyemi süreyim sefa
Sana derim sana gelin Cafiyem
Şu kanunlar hiç gelmiyor insafa

Uzun olur Kırşehir'in kavağı
Allı vurun Cafiyeme duvağı
Kaderim böyleymiş gelin Cafiyem
Ne sen gelin oldun ne ben güveği

Yurt mu tuttun Kırşehir'in dağını
Sen erittin yüreğimin yağını
Mapusa düşeni öldü belleme
Bir gün yeşerdirim gönül bağını

Kapıdan geçti de fesin eğerek
Kucağında bir kızını severek
Garip anan çift koşmuşta sürüyo
Yalnız kaldım kul görgüsü diyerek

Köşektaş da Kırşehir'e aralı
N'ola anam ben olaydım yaralı
Mapus damlarında günüm geçmiyor
Cafiyem ellere gelin olalı

Çifte düğme dikmiş beyaz döşüne
Haydi gelin itaat et eşine
Eğer başkasına gelin olursan
Öleneçek kakıç kalır başına

Açın gardiyanlar kapıyı açın
Cafiyem geliyor kenara geçin
Ayağına giymiş ince kundura
Bastığı yerlere sar'altın saçın

Yüksek kaymış havlusunun önünü
Bilmeyen yok Cafiyem'in ününü
Biz birleştik dayın ayırdı bizi
Cahildik düşünmedik işin sonunu

Mapus damlarında çektim ahuzar
Sarı saçını da ettim bergüzar
Aç pencereyi de zalim gardiyan
Canlarım sıkıldı değsin ürüzgar

Sırma saçı topuğunda sürünür
Aklıma düştükçe gönlüm yerinir
Çağırma türküsün Şerif Bibisi
Duyarsa Cafiyem bize darılır